معرفی استان

کلیات موقعیت جغرافیایی :

استان کرمانشاه در منتهی الیه غربی کشور از سه طرف دارای مرز داخلی با استانهای ( لرستان، کردستان، ایلام، همدان )و از یک سمت دارای مرز بین المللی با کشور عراق است مختصات جغرافیایی آن بین 36 و 33 درجه و 15 و 35 درجه شمالی و 24 و 45 درجه تا 30 و48 درجه طول شرقی قرار دارد .

با توجه به پیشینه استان به دورانهای زمین شناسی و برخورداری از رشته کوههای زاگرس میانی، رخنمون استان باسازندهای کوهستانی با ویژگیهای طبیعی خاص، وجود قلل مرتفع با حداکثر 3390 متر، دره های ژرف، دشت ها و جلگه های پست با حداکثر بلندای 180 متر ( اختلاف ارتفاع 2310 متر ) را سبب گردیده است گسترده استان کرمانشاه با مساحت 2/463/600 هکتار از وجود 800/000 هکتار پوشش جنگلی و 933/091 هکتار اراضی کشاورزی برخوردار است و دارای جمعیتی بالغ بر 1/596/778 نفر می باشد .

   و دارای شهرستانهای ...

    شهرستان اسلام‌آباد غرب

    شهرستان پاوه

    شهرستان ثلاث باباجانی

    شهرستان جوانرود

    شهرستان دالاهو

    شهرستان روانسر

    شهرستان سرپل ذهاب

    شهرستان سنقر

    شهرستان صحنه

    شهرستان قصر شیرین

    شهرستان کرمانشاه

    شهرستان کنگاور

    شهرستان گیلانغرب

    شهرستان هرسین

آب و هوا :

آب و هوای استان تحت تاًثیر رژیم مرطوب مدیترانه ای و دارای میانگین میزان بارندگی سالانه 300 تا 800 میلیمتر میباشد بر اساس طبقه اقلیمی کوپن، استان کرمانشاه دارای 4 اقلیم متفاوت است:

1- زمستان ملایم و تابستان گرم و خشک در شهرستانهای قصرشیرین – سرپل ذهاب و دهستان ازگله در جنوب غربی جوانرود

2 - زمستان سرد و تابستان خنک ( پاوه – جوانرود و کرند غرب )

3 - نیمه خشک واستپی خنک شهرستان سنقر و دهستان پشت دربند کرمانشاه

4- نیمه خشک و استپی گرم شامل کنگاور – صحنه – هرسین

نژاد :

اگر چه اظهار نظر درباره نژاد کرد ، کاری بس دشوار است ولی به نظر می رسد کردهای کرمانشاه ، همچون کردهای کردستان آریایی تبار و از ساکنان قدیم فلات ایران می باشند . این قوم یکی از شعبات نژاد آریایی است که از هزاره دوم پیش از میلاد وارد ایران شدند و در کوه های زاگرس سکنی گزیدند . کردها مردمانی ایرانی تبارند که زبان ، فرهنگ و آداب و سنن آنان در ارتباط و پیوند با دیگر مردمان در قلمرو زیست اقوام ایرانی است . در اسناد سومری و آشوری از بخشی از اقوام ساکن در سرزمین کوهستانی شرق آشور ، شمال شرق و شرق بین النهرین و سرزمین سومر به نام کرتی یا گودی و کارتی و کارد نام برده اند و در منابع ارمنی واژه کردوخ بر اینان اطلاق شده است . در آثار یونانی سده چهارم پیش از میلاد صریحاً به واژه کردوخی اشاره شده که محققین معتقدند کردوخی که با کردها ارتباط نژادی داشته اند . از زمان هخامنش تا دوره پس از اسلام اینان به نام « کورد » و « کرد » نامیده شده اند .

زبان گویش                                                                   :
زبان اهالی کرمانشاه کردی است ، زبان کردی خویشاوند نسبی زبان فارسی است زیرا اشتراک قواعد دستوری و ذخیره لغوی زبان های ایرانی نتیجه خویشاوندی نسبی آنها است . زبان کردی که شاخه ای از زبان شمال غربی ایرانی میانه است به علت داشتن ادبیات مکتوب اهمیت خاصی دارد . با این حال نفوذ زبان های دیگر در این زبان قابل توجه است . زیرا از زبان های عربی ، ارمنی ، ترکی و فارسی لغات بسیار در آن راه یافته است . سابقه تاریخی کردها و پراکندگی آنان موجب پیدایش گویش های بیشماری شده است که از جمله آنها عبارتند از : ـ گویش کردی کلهری : این گویش کردی بیشتر در میان افراد کلهر مورد استفاده واقع می شود و مناطقی که تقریباً با این گویش سخن می گویند شامل ایلات زنگنه ، سنجابی ، احمدوند ، بهتوری ، نانکلی ، پایروندها ،‌اهالی قصرشیرین ، سرپل ذهاب ، قلخانی ، کرندی ، قلعه زنجیری های ساکن کرمانشاه ، صحنه و مردم دینور است . با این تفاوت که تلفظ و لغات مردم کلهر اصیل‌تر و در سایر نقاط با توجه به همجواری با گویش های دیگر کلمات تغییر یافته است . ـ گویش کردی اورامی : اکثر مردم دو ایل بزرگ لهونی در منطقه اورامان جنوبی در کرمانشاه و همچنین طوایف اورامان تخت و اورامان رزاب در حوالی کردستان و نیز ایل بزرگ باجلان که تعدادی از آنها در دشت ذهاب و بسیاری در حوالی خانقین زندگی می کنند . چندین روستا در منطقه گوران و تمامی مردم کندوله در دینور به این گویش تکلم می کنند . ـ گویش کردی سورانی : طوایف متعدد جاف جوانرود و تعدادی از طوایف مهاجرگوران ، مردم دشت ذهاب و جیگیران ، سراسر بخش روانسر و تیره هایی از اهالی سنجابی با این گویش سخن می گویند . این گویش شیوه ساده ای از کرمانج است . ـ گویش لکی : اهالی هرسین ، طوایف کاکاوند ، بالاوند ، جلالوند و عثمان وند به این گویش تکلم می کنند . این گویش آمیخته ای از گویش کردی کلهری و لری است . همچنین لغاتی از گویش اورامی نیز دارد . علاوه بر گویش های کردی ، مردم کرمانشاه به زبان فارسی کرمانشاهی و مردم سنقر به زبان ترکی تکلم می کنند . لهجه فارسی کرمانشاهی خاص این دیار است . این لهجه از لحاظ ضرب المثل غنی است و واژگان کردی دگرگون شده با پرداخت در جملات فارسی کرمانشاهی ، جان می گیرد و کاربرد می یابد .

مذهب                           :
اکثریت قریب به اتفاق جمعیت استان کرمانشاه را مسلمانان تشکیل می دهد که در حدود 7/99 درصد می باشد . در میان پیروان اسلام بیشتر شیعیان و درصدی نیز برادران اهل تسنن می باشند . گروهی نیز زیر پوشش بدعت های دینی با نام اهل حق با حفظ آداب و مناسک و معتقدات دین کهن ایران باستان یعنی زردشتی و همچنین با التقاطی از اسلام به حیاط دینی خود ادامه می دهند .به طور کلی اقلیت های مذهبی استان در مجموع 17/0 درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند که مهمترین آنها زردشتیان با 12/0 درصد مسیحیان 2/0 درصد و کلیمیان 3/0 درصد از کل جمعیت را دارد .

محدوده سیاسی این استان از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استان های لرستان و ایلام از شرق به استان همدان و از غرب با کشور عراق همجوار است. بطوریکه بیش از 330 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد.

ـ ناهمواری ها :

استان کرمانشاه منطقه ای است نیمه کوهستانی که بخشی از سلسله جبال عظیم زاگرس قسمت عمده این استان را پوشانیده است. تنها در بخش هایی از دامنه های کم شیب این کوهستان یا دره های عریض ، زمین های کم ارتفاع و جلگه های آبرفتی مشاهده می شود. به طور کلی ناهمواری های استان کرمانشاه از لحاظ ساختاری و شکل ظاهری زمین به سه گروه کوه ، دشت و تپه ماهور تقسیم می شود.

کوه های استان جز رشته کوه طولانی زاگرس اند و برخلاف کوه های کردستان که دارای شکل معینی نیستند ، کوه های استان کرمانشاه موازی یکدیگر و تقریباً در جهت شمال غربی به جنوب شرقی قرار گرفته اند. برخی از این کوه ها نسبت به خطوط مرزی به طور مایل قرار گرفته و در نتیجه دره های آنها تا خاک عراق امتداد داشته است.

ارتفاعات این استان عبارتند از :

1 ـ کوه های دالاهو :

ارتفاعات دالاهو دارای قلل بسار بلندی است که بلندترین قله آن 2250 متر ارتفاع دارد . قسمت اعظم این ارتفاعات دارای پوشش جنگلی و مراتع سر سبز در دامنه آن می‌باشد و اکثر مدت سال به وسیله برف پوشیده شده است . این رشته کوه از یکسو بر دشت بین‌النهرین مسلط است و از سوی دیگر به جنگل های کرند و اسلام آباد دید ممتدی دارد .

2 ـ کوه پراو :

          رشته کوه پراو در حقیقت امتداد ارتفاعات الوند است که با جهت شمال غربی به طرف کوه‌های طاق بستان پیش می رود و پس از طاق بستان به طرف کردستان متمایل می گردد . این ارتفاعات سنگی و غیر مشجر بوده و دارای معابر محدود است . کوه بیستون بلندترین کوه این رشته کوه می باشد . طول رشته کوه پراو از شمال غربی تا جنوب شرقی 62 کیلومتر و عرض آن از شمال به جنوب در پهن ترین نقاط به 26 کیلومتر می رسد .

 3 ـ سفیدکوه :

          این رشته کوه در10 کیلومتری جنوب شهر کرمانشاه قرار گرفته و به طرف لرستان امتداد دارد . بلندترین قله این کوه 2805 متر ارتفاع دارد و اکثر اوقات پوشیده از برف است. خط الرأس کوه سفید مرز طبیعی بین منطقه درود فرامان و سر فیروز آباد ماهیدشت است. این کوه همانند کوه های دالاهو ، پراو و شاهو جزء زاگرس مرتفع می باشد . ریزابه های دامنه شمالی این کوه به رودخانه قره‌سو و ریزابه های دامنه جنوبی آن به رودخانه مرگ می ریزد .

 4 ـ شاهو :

          این ارتفاعات از جنوب شرقی روانسر آغاز شده و به صورت نواری به هم پیوسته به طرف پاوه ادامه داشته و از آنجا تا نوسود در جهت شمال غربی امتداد می یابد و در حقیقت مرز طبیعی استان کرمانشاه با استان کردستان را شکل می دهد . قسمت غربی این کوه به رودخانه سیروان منتهی می شود . بلندترین قله شاهو در شمال پاوه در حدود 3370 متر ارتفاع دارد و کوه تخت که 2985 متر ارتفاع دارد دنباله کوه شاهو بوده و در همان خط سیر ادامه داشته و به بخش رزاب منتهی می گردد .

 5 ـ کوه آتشکده یا آتشگاه :

          رشته کوهی است که از کوه شاهو جدا گشته و از مغرب روستای شمشیر واقع در اورامانات گذشته و به دره رودخانه سیروان منتهی می گردد . بلندترین قله این رشته کوه در حدود 2462 متر ارتفاع دارد که خط رأس آن حد طبیعی پاوه و جوانرود را شکل می‌دهد. کوه گزن دنباله کوه آتشکده بوده که در غرب رودخانه سیروان مرتفع می گردد . ارتفاع بلندترین قله این کوه 2389 متر می باشد .

 6 ـ کوه نوا :

          رشته ارتفاعات نوا در جنوب رشته کوه های دالاهو قرار گرفته که تنگه پاطاق بین این دو رشته کوه واقع گردیده است . بلندترین قله آن در جنوب روستای سرمیل در حدود 3288 متر ارتفاع دارد .

 7 ـ ارتفاعات بمو :

          این ارتفاعات که جزء زاگرس چین خورده می باشد به صورت نواری از شمال به جنوب در شمال غرب منطقه از گله در طول خط مرز ایران و عراق امتداد دارد . بلندترین قله این ارتفاعات 1842 متر ارتفاع دارد .

 8 ـ ارتفاعات قلاجه :

          این ارتفاعات که با جهت شرقی ـ غربی شکل گرفته اند ، حد فاصل استان های ایلام و کرمانشاه را شکل می دهند . تمام این ارتفاعات دارای درخت و درختچه های خودرو می‌باشد . بلندترین قله آن 2355 متر ارتفاع دارد .

 9 ـ در حد فاصل شهرستان کنگاور ، صحنه و سنقرکلیایی کوه های مرتفع و متعددی قرار دارد که مهمترین آنها عبارتند از کوه کمر زرد با ارتفاع 2273 متر ، هزار خانی پائین با ارتفاع 3420 متر ، دالاخانی با ارتفاع 3126 متر ، بدر با ارتفاع 3265 متر ، سیردوله با ارتفاع 2485 متر ، پنجه علی با ارتفاع 2883 متر ، سردره شمالی با ارتفاع 2753 متر ، کوه گر با ارتفاع 2430 متر ، امروله با ارتفاع 2987 متر نخود چال با ارتفاع 3322 متر ، کوه هجر با ارتفاع 2253 متر .

10 ـ در اطراف قصرشیرین نیز ارتفاعاتی وجود دارد که از جمله آنها می توان به ارتفاعات بازی دراز با ارتفاع 2320 متر ، آق داغ با ارتفاع 2105 و کوه سه سر با ارتفاع 2593 متر اشاره کرد .